نقش و تاثیر خانواده در توسعه مهرورزی

امروز به سراغ کتابخانه ی مدرسه رفته بودم چشمم به کتاب نازکی خورد با عنوان " درباره آموزش " . نام کتاب به نظرم خیلی صریح و جالب بود . این کتاب از نوشته های " محمد علی اسلامی ندوشن " است  . کتابی قدیمی که گرد سال ها بر روی جلد آن به چشم می خورد .  

به صورت تصادفی صفحه ای از کتاب را باز کردم : " در هر جای دنیا پیشه ی معلمی با چشمداشت مقداری اجر معنوی همراه است ."  جملات بیشتر شبیه به یک سخنرانی در یک جمع بود .

با دیدن این جمله به فکر رفتم ، آیا همه ی معلمان به قضیه ی معنوی بودن کارشان فکر می کنند . البته این قضیه به نظر من به این سادگی هم نیست . اگر معلمان در جامعه از رضایت نسبی برخوردار نباشند مسلما چشمداشت معنوی تا حدی گم می شود .

مثلا در مورد محبت و مهر ورزی ، اگر معلمی تامین نباشد یا پیش همسر و فرزندان خود از نظر مالی شرمنده شود کمتر فرصتی برای مهر و محبت باقی می ماند .

اگر یک معلم فکر کند شغل  و حرفه ی او در جامعه یک شغل درجه 2 به حساب می آید و همدرسان او در شغل های دیگر دارای مرتبه های بسیار بالاتر و تامین تری هستند این خود مایه ی افسردگی و ملال معلم می شود و نمی توان از این معلم انتظار مهرورزی داشت ...

نوشته شده توسط: فاطمه زارع بیدکی

رسول خدا

به نام خدا

رسول خدا (ص) در اداره امور بیش  از هر چیز از رحمت و محبت بهره  می گرفت. خداوند هم آن حضرت را با این ویژگی در اداره‌ی امور معرفی کرده است ، این که آن حضرت به سبب رحمتی از جانب خدا در مدیریت خود از محبت ، مدارا و ملایمت به نیکویی بهره‌مند شده است و اگر چنین نبود، آن شیوه‌ی اداره‌ی مطلوب حاصل نمی شد.

پیامبر اکرم(ص) به سبب رحمت و فیض الهی به چنان محبت و ملایمتی در مدیریت خود دست یافته بود که به سبب آن ، شگفت آسا موانع اداره ی جامعه‌ای دچار تشتت و مشکلات فراوان ، رفع و مقتضیات رشد و کمال آن فراهم شد. اگر رسول خدا(ص) سخت دل و تند زبان بود هر آینه امتی فراهم نمی‌شد و مردمان از گرد تو پراکنده می‌شدند.

محبت، گذشت و بزرگواری آن حضرت در مدیریتش بسیاری از مشکلات را که حل ناشدنی می‌نمود حل کرد، رحمت و محبت در اداره‌ی امور اعجاز می‌کند و اعجاز مدیریت پیامبر خدا(ص) از آن نیرو مدد گرفته بود.

بدین ترتیب خداوند راز موفقیت پیامبر را در تالیف قلب‌ها ، محبت و ملایمت او به توفیق الهی معرفی می‌کند که آن حضرت با تکیه بر همین عامل جامعه را دگرگون کرد و به مقصد الهی راه برد. رحمت و محبت در اداره‌ی امور چنان کارساز است که هیچ تندی و خشونتی نمی‌تواند چنین کند.

بنابراین یا هیچ مانند گسترش رحمت، محبت، رافت، عطوفت و مودت نمی‌توان در دل آدمیان نفوذ کرد و دل مردمان را به‌دست آورد و آنان را از سرکشی و طغیان بازداشت و به درستی در جهت کمال مطلق اداره و هدایت کرد.

مدیران الهی بر اساس مدیریت حق امور را اداره می‌کنند ، یعنی براساس رحمت و محبت.

رسول خدا مظهر تام رحمت و محبت الهی بود و خود می‌فرماید:

من به عنوان رحمتی (فراگیر) برانگیخته شده‌ام.

مبنا و اساس  سیره‌ی پیامبر اکرم(ص) بررحمت و محبت بود.

آن حضرت جامعه را با قدرت، رحمت و محبت اداره می‌کرد و با همین عامل مردمان را راه می‌برد و به سوی مقصد کمال سیر می‌داد. پیامبر اکرم(ص) چنان با مردم از سرمحبت و دلسوزی برخورد می‌کرد که کسی نمی‌توانست در صداقت و درستی مدیریت او تردیدی به دل راه دهد.مردم به عینه می‌دیدند که پیامبر(ص) تمام توانش را در هدایت و اصلاح آنان به‌کار گرفته است و با تمام وجود برای ایشان دل می‌سوزاند.

رحمت واسعه‌ی پیامبر (ص) در رفتار سراسر ملایمت آن حضرت تجلی داشت. آنکه اهل رحمت است اهل ملایمت و عطوفت است و مدیریت پیامبر بر این ویژگی استوار بود.

در همین رابطه شیعه و سنی روایت کرده‌اند که پیامبر(ص) خطاب به خاندان خویش فرمود:

یا بنی عبد المطلب انکم لن تسعوا الناس باموالکم فالقوهم بطلاقه الوجه و حسن البشر

"ای فرزندان عبدالمطلب شما هرگز نمی توانید دلهای مردم را به وسیله‌ی ثروتتان متوجه خود سازید بلکه خوش‌خویی و گشاده‌رویی عامل جذب و شیفتگی است."

 و پیامبر رحمت و مودت فرمود: راس العقل بعد الایمان بالله التودد الی الناس

"پس از ایمان به خدا، جلب کردن دوستی مردم است."   

نوشته شده توسط: فاطمه زارع بیدکی

مهرورزى ، فرمان سعادت‏بخش اسلام

مهرورزى ، فرمان سعادت‏بخش اسلام

 

مهر ورزیدن به خود و دیگران ، فرمان سعادت‏بخش حضرت حق و همه پیامبران خصوصاً پیامبر با کرامت اسلام و امامان بعد از حضرتش به همه مردم و به تمام جهانیان است .

مهرورزى و رحم به خود و دیگران زمینه تجلى رحمت حق به انسان و مهر خداوندى به آدمى است .

قرآن مجید مى‏فرماید : یکى از صفات اهل ایمان مهر و محبّت و سفارش به صبر و رحمت و مهرورزى به یکدیگر است .

ثُمَّ کَانَ مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ وَتَوَاصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ ¹.

علاوه بر [ انجام ] این [ تکالیف ] ، از کسانى باشد که ایمان آورده‏اند و یکدیگر را به صبر و مهربانى سفارش کرده‏اند .

روایات و معارف الهیه در رابطه با مهر و محبّت و این که به خود و دیگران محبّت ورزید و رحمت آرید مطالبى بسیار مهم و آموزنده دارند :

در روایتى از حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام نقل شده است :

« إرحَم تُرحَم » ² .

مهر و محبّت ورز تا مورد مهر و محبّت قرار گیرى .

رسول اسلام صلی الله علیه و آله مى‏فرماید :

« الرَّاحِمُون یَرحَمُهُم الرّحمنُ تَبارَکَ وَتَعَالى إرحَمُوا مَن فِى الأرضِ یَرحَمْکُم مَن فِى السَّماءِ » ³ .

خداى مهربان به مهرورزان مهر مى‏ورزد ، به همه اهل زمین محبّت کنید تا خدا به شما محبّت نماید

نوشته شده توسط: فاطمه زارع بیدکی

مهر

نوشته شده توسط: فاطمه زارع بیدکی

.

نوشته شده توسط: فاطمه زارع بیدکی

مهروزی و فرآیند یاد دهی

نقش محبت و مهرورزی در فرآیند یاددهی

این رویکرد، بر اساس نظریه ی رشد شناختی پیاژه تدوین شده است و از بررسی آرای پیاژه نتایج، ذیل بدست آمده است:

مراحل یا توالی فعالیت معلم و شاگرد

نظریه ی پیاژه در باره ی فرایند یاد دهی-یادگیری ، بر پایه ی نظریه ی او پیرامون شناخت و یاد گیری و به نوبه ی خود،مراحل رشد عقلانی و نیز مصاحبه ی با لینی پی ریزی شده است. برخی از مفروضات اساسی نظریه پیاژه، عبارتند از این که :همه ی کودکان از مراحل اساسی حسی-حرکتی،پیش عملیاتی ،عملیات عینی عملیات صوری گذر می کنند . تحول توانایی شناخت هر فردی،تا حد زیادی منحصر به خود اوست و تحول شناختی،نتیجه ی تعامل فرد با محیط اطراف (از جمله معلم) است. بدین ترتیب ،توالی فعالیت معلم و شاگرد در نظریه ی پیاژه را ،می توان بدین صورت مشخص کرد:

1-کاوشگری:

در این،مرحله، دانش آموزان دست به تجاربی می زنند که برای فهم مفاهیم مورد نظر ضروری است. تدریس در این مرحله ،فراهم کردن موقعیت تسهیل کننده ای است که در آن،دانش آموزان با مساله ای متناسب با رشد عقلی خود مواجه می شود و به واسطه ی جسمی و ذهنی خویش، برای حل آن به تکاپو می پردازد. کار معلم اینست که با حداقل مداخله، حداکثر فرصت را برای کاوشگری فراهم کند. هدف اصلی در این مرحله، رو کردن به حالت عدم تعادل در دانش آموزان است؛ برای این منظور، معلم می تواند از فنون مختلف استفاده کند. نکته ی مهم آن است که در فعا لیت مورد نظر ،معلم نقش تسهیل کننده و دانش آموز، نقش محوری داشته باشد.

2-تبیین:

در این مرحله،معلم مفاهیم و اصولی را که می توانند به روشن شدن مشکل دانش آموز کمک کنند، ارائه می کند. بنابر این،در مرحله ی تبیین ،معلم جهت دهنده است واز این رو ،باهدف تعریف واضح و دقیق مفا هیم مناسب،به محیط آموزشی جهت می بخشد. هدف اصلی در  این مر حله، نظم بخشیدن به فرایند کار دانش آموزان است.

3-انتقال:

در این مرحله،پاسخ ها ی شاگردان،همراه با دلایلی که فراهم کرده اند،فرا خوانده می شود، سپس تکا لیف متنوعی به آن ها ارائه می شود وپاسخ ها ی دانش آموزان و نیز دلا یل آن ها مورد بررسی قرار می گیرد. در این مرحله ،همواره تلقین معکوس ارائه می شود .

نقش معلم:

نقش معلم در رویکرد شناختی پیاژه اینست که فضایی تسهیل کننده برای فعالیت آزادانه ی دانش آموز فراهم کند. معلم در این رویکرد، به عنوان راهنمای هوشمندی عمل می کند که در هر مرحله، دانش آموزان را برای تعادل جویی مستمر تحریک می کند.

نقش دانش آموز:

نقش دانش آموز در این رویکرد، فراگیری از طریق کاوشگری مطالب متناسب با رشد عقلانی، تحت هدایت معلم است؛ بنابراین ، شاگرد درتجربه ی یادگیری نقش فعال دارد.

نحوه ی ارتباط معلم و شاگرد:

ارتباط معلم و شاگرد در این رویکرد، ارتباطی دوجانبه است

نوشته شده توسط: فاطمه زارع بیدکی

مهر :

نوشته شده توسط: فاطمه زارع بیدکی

مهرورزی

«...یکى از پایه هاى کار این دولت مهرورزى است. من در مورد مهرورزى بعداً مفصل تر صحبت خواهم کرد. اصلاً نمى شود یک ملت و جامعه به رستگارى و تعالى برسد، مگر اینکه مردم آن همدیگر را دوست داشته باشند. این نکته کلیدى است. اگر همدیگر را دوست داشته باشیم، خیلى از رفتارهاى ما باید عوض بشود. اگر همدیگر را دوست داشته باشیم دیگر در جامعه نباید فقیر وجود داشته باشد، نباید اجحاف و قانون شکنى باشد، نباید کسى تلاش کند حق دیگران را ضایع کند، تخلف از قانون دیگر معنا ندارد، چون تخلف از قانون یعنى اجحاف به کسانى که دوستشان داریم. مگر ما مى توانیم به پدر و مادر، فرزند و خواهر و برادرمان بدى کنیم؟ نمى توانیم، اگر کسى بدى مى کند، ناهنجارى شناخته مى شود. حالا یک ملت همه همدیگر را دوست داشته باشند، به خصوص در ماه مبارک رمضان، باید نسبت به هم رحم داشته باشیم. اگر مى خواهیم دیگران به ما رحم کنند و مهربان باشند و اگر مى خواهیم خداى رئوف و مهربان به ما رحم کند، ما باید همدیگر را دوست داشته باشیم. اگر همدیگر را دوست داشته باشیم، آن وقت دیگر کمک کار همدیگر هستیم. آن وقت اگر کسى جنسى را پنهان کند، بخواهد گران بفروشد یا به خریدار اجحاف بکند یا خداى ناکرده کالایى با کیفیت نامناسب بدهد، قیمت را طور دیگرى بزند، از اینها دیگر نباید باشد...»

نوشته شده توسط: فاطمه زارع بیدکی

فرهنگ مهرورزی جهانی

به گزارش شانا به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی دولت، رئیس جمهور در دیدار با پارانابموکرجی، وزیر امور خارجه هند، با تاکید بر این که همکاری سه کشور ایران، پاکستان و هند در انتقال خط لوله گاز و عملیاتی شدن هر چه سریع‌تر این طرح به نفع سه کشور و ملت های منطقه است، گفت: امیدواریم پاکستان و هند نیز هر چه سریع تر در خصوص نهایی شدن این طرح به توافق برسند.
وی افزود: جمهوری اسلامی ایران در همکاری با هند هیچ محدودیتی ندارد و آماده است در تمام بخش‌ها از جمله انرژی، میزان همکاری‌های دو کشور هر چه بیشتر گسترش یابد.
وی با اشاره به اشتراک های فرهنگی و تاریخی دو کشور تصریح کرد: هر دو کشور امکانات فراوانی دارند که با گسترش همکاری می توانند به رشد پیشرفت و رفاه دو ملت و حتی ملت های منطقه کمک کنند.
رئیس جمهور ضمن اعلام آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای گسترش همکاری متقابل با هند در بخش های صادرات نفت و گاز طبیعی فشرده اتصال شبکه های حمل و نقل و تولید فولاد افزود: پیشرفت‌های اقتصادی نیازمند پیشرفت‌های سیاسی و فرهنگی است و نمی‌توان برای پیشرفت اقتصادی مسائل فرهنگی و سیاسی را در نظر نگرفت، زیرا در جهان امروز روابط و مناسباتی شکل می‌گیرد که بر سرنوشت ملت‌ها تاثیر گذار است و برخی از قدرت‌ها از این طریق درصدد افزایش تسلط خود بر ملت‌ها هستند و کشورهای مستقل و قدرتمند باید با گسترش مناسبات میان خود، تاثیر مثبتی بر مسائل جهانی داشته باشند و از سوء استفاده قدرت‌ها جلوگیری کنند.

نوشته شده توسط: فاطمه زارع بیدکی

مهرورزی

1 ـ مهرورزی با مهربانی ، محبت و لطف قلبی
« و اشعر قلبک الرحمه للرعیه و المحبه لهم و اللطف بهم » ( نامه 53 )

دلت را با مهربانی و محبت و لطف واحسان نسب به مردم بپوشان .

اشعار به معنای پوشیدن و شعار به معنی زیر پیراهن است و کنایه ازاین است که رحمت و محبت و لطف تو نسبت به مردم ظاهری و بر اساس منافع وماصالح نباشد بلکه باید قلبی باشد و همه جان تو آکنده از مهربانی ومحبت و لطف نسبت به آنها باشد و نگذاری در دل تو ذره ای خشونت ، بغض و یا بی لطفی نسبت به آنها وجود داشته باشد .

2 ـ « امانت دانستن پست و مقام » ، اساس مهرورزی
«و لاتکونن علیهم سبعاً ضاریاً تغتنم اکلهم فانهم صنفان : اما اخ لک فیی الدیین و إما نظییر لک فی الخلق یفرط منهم الزلل و تعرض لهم العلل و تؤتی علی ایدیهم فی العمد والخطاء فأعطهم من عفوک و صفحک مثل الذی تحب أن یعطیک من عفو و صحفه فانک فوقهم و والی الامر علیک فوقک و الله فوق من ولاک و قد استقاک امرهم و ابتلاک بهم و لاتنبصنّ نفسک لحرب الله إنه لاید لک بنقمته و لا غنی بک عفوه و رحمته و لا تندمنّ علی عفو »

نسبت به مردم مانند یک حیوان درنده حمله ور نشو که خوردن آنها را مغتنم بشماری زیرا مردم دو گروهند : یک گروه برادران دینی تواند و گروه دوم مخلوقات خدا هستند که در خلقت نظیر تو که دچار لغزشهایی شده و اسباب بدکاری به آنها رو یآورده و دانسته وندانسته مرتکب خطا شده اند . بس با بخشش و گذشت خود آنان را عفو کن همانطور که دوست داری خداوند با بخشش و گذشت خویش تورا بیامرزد زیرا تو بالادست آنها و ولی امر بالادست      و خداوند بالادست و لی امر تو می باشد و اراده کرده است که کارشان را تو به سامان رسانی و آنان سبب آزمایش تو قرار داده و مبادا خود را برای جنگ با خداوند آماده سازی که ترا توانایی خشم او نبوده و از بخشش و مهربانیش بی نیازی نسیتی و هرگز نباید از بخشش و گذشت پشیمان شوی .

امام علی (ع) درنامه ای به اشعث      فرماندار آذربایجان که پس از جنگ جمل در شعبان سال 36 هجری در شهر کوفه نوشتند ، خطاب فرمودند :

« و إن عملک لیس لک بطمعه ( مطعمه ) و لکنه فی عنقک امانه »

همانا پست فرمانداری برای تو وسیله آب و نان نبوده ، بلکه امانتی در گردن تو است .

حضرت علی (ع) براساس اصل « امانت » بودن پست و مقام مالک را بر حذر داشته است که مردم را به چشم طعمه ای نگاه کند که با درنده خویی بخواهد گوشت تن آنان ( بیت المال ) تناول کند . حقیقت این است که اگر به مقام به دیده امانت نگاه نشود موجب درنده خویی می شود و زمینه ستم و ستمگری را فراهم می سازد و لذا از این دو سخن استفاده می شود که مبنای مهرورزی با بندگان خدا این است که پست و مقام را یک امانت الهی بدانیم .

3 ـ مهرورزی ؛ مبنای خوشبینی کارگزاران نسبت به مردم
امام علی (ع) در نامه به مالک اشتر می فرماید :

« ( و اعلم) انه لیس شیء بأدعی الی حسن ظن راع برعیته من احسانه الیهم و تخفیفه الؤونات علیهم و ترک استکراهه ایا هم علی مالیس له قبلهم فلیکن فی ذلک امر یجتمع لک به حسن الظن برعیتک فان حسن الظن یقطع عنک نصباً طویلاً » (نامه 53 / 36 )

بدان مالک ! هیچ وسیله ای برای خوش بین شدن کارگزاران نسبت ببه مردم کارآمدتر از احسان نسبت به آنها و سبک کردن فشارهای زندگی از آنها و تحمیل نکردن آنچه را که در حد توان مردم نسبت ، وجود ندارد . بنابراین برای موارد مذکور چنان تدبیر کن تا اسباب خوشبینی نسبت به مردم برای تو فراهم شود زیرا خوشبینی نسبت به مردم رنج طولانی مشکلات را از تو بر می دارد .

خوشبینی نسبت به مردم اساس تکیه به اراده الهی مردمی

امام علی (ع) دراین نامه سه مصداق از مهرورزی را بیان فرموده است :

1ـ احسان 2ـ سبک کردن فشارهای زندگی از دوش مردم 3ـ تحمیل نکردن آنچه که در حد توان مردم نیست

سپس حضرت نتیجه مهرورزی را در مصادیق سه گاه خوشبینی نسبت به مردم مطرح کرده اند حقیقت این است که حکومتهای سلطه پذیر در طول تاریخ استعمار ، باید بدبینی نسبت به نقش وتوانمندی مردم در مقابله با دشمنان ، دست تسلیم در برابر دشنان بلند کرده اند و با تکیه به آنها دچار خود فروختگی و خیانت به ملت شده اند . این مطلب دردوران قاجار و پهلوی بخوبی مشهود می باشد و تاریخ سلسله این دوخاندان آکنده از خیانتها و ذلتها می باشد .

عوامل اصلی این بد بینی درست نقطه مقابل عوامل سه گانه ای است که حضرت امیر (ع) برای خوشبینی کارگزاران به مردم بیان شده است یعنی : ظلم ، سنگین کردن فشارهای ناشی از حیف ومیل بیت المال بر مردم وتحمیل کردن خواسته های استعماری دشمنان بر مردم بواسطه استبداد آن عوامل موجب به حاشیه رانده شدن مردم از حیطه قدرت و اقتدار حکومتهای سلططه پذیر شده و نگرش تحقیر آمیز آنها نسبت به مردم درمجموع بدبینی نسبت قدرت مردمی رابرای آنها بهمراه آورده و آنان با تکیه به نبردهای نظامی و قدرت     اطلاعاتی و قدرت دشمنان به حیات ننگین حاکمیت خویش ادامه داده اند .

و اما حکومت دینی با مهرورزی بواسطه عوامل سه گانه مذکور به قدرت وتوان مردم خوشبین می شود زیرا با مهرورزی ، مردم به صحنه قدرت ، اقتدار نظام وارد می شوند وتوان عظیم و شگفت انگیز اراده مردم آشکار می شود و بدین ترتیب ، کارگزاران به مردم و توان آنها خوشبین شده و بجای تکیه بر دشمنان به ارادة الهی مردم تکیه می کنند .

بر این اساس یکی از دستاوردهای مهم نظام اسلامی ، ظهور و بروز قدرت ارادة مردم است بنحوی که مقام معظم رهبری در موضع گیری در برابر توطئه هسته ای استکبار جهانی فرمودند که ما بدنبال ساخت بمب اتمی نیستیم و بمب اتمی ما اراده مردم است . امروز تنها قدرتی که میتواند برقدرت هسته ای استکبار جهانی غلبه پیدا نماید ، قدرت مردم است ، قدرتی که در چارچوب تئوری مردم سالاری دینی تحقق می یابد و این همان قدرتی است که 26 سال است که نظام جمهوری اسلامی را در برابر تمامی توطئه های استکباری و صهیونیستی حفظ نموده و سیر رشد و پیشرفت را برای ایران اسلامی تضمین کرده است . حقیقت این است که هیچ قدرتی توان مقابله با اراده مردمی را ندارد که با تکیه بر خداوند امدادهای غیبی او و با فرهنگ شهادت به خود آگاهی وخود باوری رسیده است .

4 ـ مهرورزی با مردم جز با دلهای پاک ممکن نیست .
امام علی (ع) در نامه به مالک اشتر می فرماید :

« و إن افضل قره عین الولاه استقامه العدل فی البلاء و ظهور موّده الرعیه و إنه لاتظهر موّدتهم الّا بسلامه صدورهم » (نامه 53/58 )

همانا برترین چشم روشنی کارگزاران بر پایی عدالت در شهرها و ظهور محبت آنها نسبت به مردم است و این محبت و مهرورزی ظهور پیدا نمی کند مگر بواسطه سلامت و پاکی کارگزاران

5 ـ مهرورزی کارمندان با مردم مستلزم نظارت است .

« ثم أسبغ علیهم الارزاق فانّ ذلک قوه لهم علی استصلاح انفسهم وغنی للهم عن تناول ما تحت ایدیهم و حجه علیهم إن خالفوا أمرک أوثلموا امانتک . ثم تفقد اعمالهم وابعث العیون من اهل الصدق و الوفاء علیهم فان تعاهدک فی السر لامورهم حدوه لهم علی استعمال الامانه و الرفق بالرعیه » (نامه 53/74 )

سپس حقوق فراوان به آنها عطا کن زیرا حقوق فراوان موجب توانایی آنها در اصلاح خویشتن می گردد و موجب بی نیازی از دست درازی به اموال بیت المال می شود واتمام حجتی است بر آنان در صورت مخالفت امر تو و یا خیانت در امانت . سپس رفتار کارمندان را مورد بررسی قرار ده و بازرسانی را بر آنان بگمار از اهل صدق و وفاداری زیرا بازرسی پنهانی سبب امانتداری ومهربانی آنان با مردم می شود .

6 ـ آسیب شناسی مهرورزی
« ایاک والمن علی رعییتک باحسانک أو التزید یذهب بنور الحق و فتتبع موعدک بخلفک فان المن یبطل الاحسان و التزید یذهب بنور الحق و الخلف یرجب المقت عند الله و عند الناس قال الله تعالی کبر مقتا عند الله أن تقولوا تفعلون » ( نامه 53/146و147 )

بر حذر باش از اینکه نسبت به احسان به مردم بر آنها منت بگذاری و یا نسبت به کار خویش برای مردم بزرگ نمایی کند یا وعده ای به مردم بدهی و خلف وعده کنی زیرا منت گذاری احسان را باطل و بزرگ نمایی نور حق را خاموش می سازد و خلف وعده موجب خشم خداوند و مردم می شود ، خداوند فرموده است : دشمنی بزرگ نزد خداوند آن که بگوئید چیزی را که عمل نمی کنید .

احسان از مصادیق مهم مهرورزی نسبت به مردم است و آسیب آن منت گذاری است که موجب می شود که تأثیر احسان که ایجاد محبت در دلهاست از بین برود .

7 ـ مهرورزی بوسیله شفاف سازی و عذرخواهی
امام علی (ع) درنامه 53 فراز 129 تا 131 به مالک اشتر می فرماید :

« وإن ظنت الرعیه بک حیفا فأصحر لهم ببعذرک و اعدل عنک ظنونهم باصحارک فان فی ذلک ریاضه منک لنفسک و رفقاً برعیتک و اعذاراً تبلیغ به حاجتک من تقویمهم علی الحق »

هرگاه مردم نسبت به بی عدالتی تو سوءظن پیدا کنند پس عذر خویش را آشکارا با آنان در میان بگذار و سوءظن آنها را بر طرف کن که این کار ریاضتی برای خودسازی توست و موجب مهرورزی به مردم است و در آن پوزش خواهی وجود دارد که نیاز حکومت را بر بنیان گذاری جامعه و مردم بر حق تحقق می بخشد . یکی از ارکان مردم سالاری دینی ، به فرمایش امام راحل (قدس سره الشریف) ، مردم را ولی نعمت خود دانستن است . با این نگرش مردم حق دارند که در عملکرد کارگزاران خصوصاً در حوزه عدالت ، حساس باشند در اینصورت اگر نسب عدالت کارگزاران گمانی ایجاد شود ، بر طبق سخن امیرالمؤمنین علی (ع) ، این گمان باید از طرف حاکمیت به رسمیت شناخته شود ودو گونه برخورد باید با آن صورت گیرد .

1.      شفاف سازی افکار مردم در صورت عدم صحت گمانه زنی آنان

2.      عذر خواهی از مردم در صورت صحت گمانه زنی آنان .

سپس حضرت سه اثر را برای چنین برخوردی با مردم بشمرده اند :

اثر اول : خود سازی کارگزاران

حقیقت این است که احترام به نقطه نظرات مردم موجب مبارزه با نفس اماره است نفسی که خصوصاً در حوزه قدرت و مقام بسیاری از کارگزاران را به تکبر و تحقیر وامی دارد .

اثر دوم : مدارا با مردم

« رفق » با مردم دومین اثری است که چنین برخوردی با گمانه زنی مردم نسبت به عدالت حکومت برای کارگزاران حاصل می کند . رفق به معنای مدارا است . اما مدارایی که توأم با مهربانی و رفاقت است لذا آن حضرت در نامه 46 خطاب به یکی از فرماندارا می فرماید :

« ارفق ماکان الرفقق ارفق و اعتزم بالشده حین لاتغنی عنک الا الشده »

( آنجا که مدارا کردن بهتر است مداراکن و در جایی که جز با درشتی کار انجام نگیرد درشتی کن )

تقابل بین رفق و شدت در این سخن بیانگر آنست که رفق به معنای مدارا است اما مدارای همراه با مهربانی و نرمش . مداراکردن با مردم که توأم با رفاقت و مهربانی نمودن با آنهاست از مصادیق مهم مهروزی است که بواسطه شفاف سازی یا عذرخواهی در برابر گمانه زنی های مردم درامر عدالت تحقق می یابد و اینگونه مهرورزی نسبت به مردم مبتنی بر نگرش تکریمی به مردم است که از پایه های مهم مردم سالاری دینی است . یعنی « خود را خام ملت دانستن » و« آنها را ولی نعمت خود داشتن» است که مفادجمله رسول خدا (ص)است که می فرمود:«رئیس القوم خادمهم»؛         رئیس قوم خادم آنهاست.

اثر سوم : امیر المؤمنین (ع) پایه گذاری جامعه ومردم بر حق را از نیازهای حکومت اسلامی و کارگزاران آن دانسته اند و    عذرخواهی کارگزاران در صورت قصور و تقصیر را وسیله رفع این نیاز مطرح فرموده اند . « تقویم » از قوام یعنی بنیان ریشه گرفته است و به معنای بنیان گذاری است و « تقویمهم علی الحق » یعنی بنیان گذاری مردم و جامعه بر حق .

نویسنده در این فراز از نوشتار نمی تواند احساس عمیق خود را نسبت به امام خمینی رهبر کبیر انقلاب اسلامی و بنیان گذار نظام جمهوری اسلامی و احیاگر اسلام ناب محمدی (ص) و جامعه اسلامی ابراز نکند که هر آنچه از مقوله های حکومتی که تاکنون از منبع سرشار و دریا گونه نهج البلاغه استفاده نموده و برای نهادینه کردن در حکومت اسلامی فرا روی کارگزاران قرار داده ایم، در سخن و عمل حضرت امام راحل تجلی یافته است و معظم له از « ب » بسم الله رهبری خویش تا « س» و الناس آن تمامی دستورات امیرالمؤمنین را مو به مو اجرا نموده است از صفحه ذهن می گذرد هنگامی که صریحاً درقضیه نخست وزیری بازرگان از ملت عذر خواهی کرد و با این عذر خواهی خط حق طلبی ملت را تقویت نمود و دائم با شناخت گمان هایی که برای ملت بوجود می آوردند ، با شیوه شفاف سازی و روشنگری مردم را هدایت می نمدند . روحش دراعلی علبین عند ملیک مقتدر مأوی گزیند .

8 ـ مهرورزی بر رعایت حقوق متقابل ملت و دولت مبتنی است .
« و اعظم ماافترص سبحانه من تلک الحقوق ( التی افترضها لبعض الناس من علی بعض ) حق الوالی علی الرعییه و حق الرعیه علی الوالی فریضه فرضها الله سبحانه لکل علی کل فجعلها نظاماً لالفتهم و عزاً لدینهم »

                                                                                                                    ( خطبه 216/5 الی 7 )

بزرگترین و مهمترین حقوقی که خداوند میان مردم واجب نموده است ، حق رهبری بر مردم و حق مردم بر رهبری است . حقوقی که دارای منفعت متقابل است برای هریک بر دیگری و ای حقوق متقابل را نظام و سامانه ( سیستم ) الفت و همبستگی میان رهبر و مردم و موجب عزت دین قرار داد . اصول چهارگانه ای که دولت اصول گرا بعنوان پایه های مدیریت اجرایی کشور قرار داده است یعنی : عدالت گستری ، مهرورزی ، خدمتگذاری و تحول از عواملی است که الفت و پیوند و همبستگی بین رهبریت نظام و مردم را تحقق می بخشد مراد از رهبریت نظام ، شخص رهبر و کارگزاران حکومتی امور آنها را تدبیر می کند . شایان توجه است که مهرورزی متقابل ملت و حکومت یکی از پایه های الفت و همبستگی ملی و دینی است . یعنی همانگونه که دولت باید به مردم مهرورزی کند ، مردم نیز باید به دولت مهرورزی نماید و دراینصورت است که الفت و همبستگی میان دولت و مردم بوجود می آید . ان شاءالله در پایان به وظایف مردم در برابر رهبری اصول چهارگانه دولت خواهیم پرداخت .

امیرالمؤمنین علی (ع) تحقق الفت و مهرورزی متقابل بین مردم و دولت را در چارچوب نظام و سامانه حقوق متقابل مردم و دولت دانسته اند و در اینصورت است که مهرورزی به الفت وهمبستگی باید از بین مردم و دولت منجر می شود .

9 ـ غرور زدگی آفت ، مهرورزی
امام علی (ع) در فراز اول نامه 50 خطاب به فرماندهان خود می فرماید :

« اما بعد فان حقاً علی الوالی آلا ییغیره علی رعیته فضل ناله و لاطول خص به أن     ما قسم الله له من نعمه دنوا من عباده و عطفاً علی اخوانه »

بر رهبر و دولت اسلامی واجب است که برتری که به آن دست یافته است و فضیلتی که به او اختصاص یافته ، موجب طغیان نسبت به حقوق مردم نشود بلکه آن فضائل را نعمتهایی مقدر شده از جانب خداوند می باشد که باید  موجب نزدیک شدن به بندگان خدا و محبت و مهربانی نسبت به برادران دینی شود

نوشته شده توسط: فاطمه زارع بیدکی

لیست کل یادداشت های این وبلاگ

محمد
[عناوین آرشیوشده]